په مرکزي او جنوبي اسیا کې د داعش خراسان ترورستی ډله د سیمې ثبات او امنیت ته لوی ګواښ دی. په ۲۰۰۱ کال کې پر افغانستان د امریکا په مشرۍ له یرغل وروسته، داعش سیمه کې په یوه ستر ترهګریز سازمان بدل شو، چې خپل نفوذ یې په افغانستان او ګاونډیو هېوادونو کې خپور کړ
اوس چې په افغانستان کې د طالبانو واک ته په رسیدو سره، په هیواد کې نسبي امنیت ټینګ شوی دی او ټول هیواد د یو متحد مرکزی حکومت تر ولکې لاندې راغلی دی. د نړیوالې ټولنې په ځانګړې توګه د مرکزي او جنوبي اسیا د هېوادونو لپاره یو فرصت دی چې له افغانستان سره د داعش په ځپلو او د سیمې د امنیت په تامین کې همکاري وکړي.
د داعش پس منظر
د داعش خراسان ترورستي ډله په ۲۰۱۵ کال کې د عراق او سوریې د اسلامي دولت (داعش) د یوې څانګې په توګه راڅرګنده شوه، چې په عمده توګه د پاکستان، افغانستان او مرکزي اسیا په سیمه کې فعالیت کوي، چې د افغانستان، پاکستان او منځنۍ اسیا برخې پکې شاملې دي. د دې ترورستي ډلې تاوتریخوالی تاکتیکونه، د ځانمرګو بریدونو او هدفي وژنو په ګډون، په سیمه کې د پام وړ ملکي تلفاتو او بې ثباتۍ سبب شوي دي. د داعش د فعالیتونو په مقابل کې د ایجاد شویو خنډونو سره سره، لکه د بې پیلوټه الوتکو په بریدونو کې د داعش د مشرانو وژل کیدل او د طالبانو لخوا په افغانستان کې له داعش سره سخته مبارزه روانه ده؛ ولې د داعش ترورستی ډله لا هم د افغانستان د ثبات او سیمه ایز امنیت لپاره یو جدي ګواښ دی.
په افغانستان کې د طالبانو واکمني او ښه امنیت
د طالبانو له خوا د افغانستان د حکومت او ټولط جغرافیې نیول د دې لامل شو چې د هېواد خراب امنیتي وضعیت ته مثبت بدلون ورکړي. په داسې حال کې چې د طالبانو د حکومتدارۍ او د بشري حقونو د ریکارډ په اړه اندیښنې دوام لري، د دوی کنټرول او حاکمیت د افغانستان په مختلفو سیمو کې چې پخوا د جګړو او بې ثباتۍ سره مخ وو، یو څه ثبات راوستی دی. طالبانو هم د داعش په خلاف پرېکنده اقدام کړی، پوځي عملیات یې پیل کړي او د دغې ډلې د فعالینو د له منځه وړلو لپاره یې قوی او رغنده عملیات کړي دي.
د نړیوالې د همکارۍ اړتیا
د داعش خراسان ډلې د امنیتي او ترورستي ګواښ نړیوال ماهیت ته په پام سره، د تروریزم د اصلي لاملونو په نښه کولو او د هغې د خپریدو مخنیوي لپاره نړیواله همکاري اړینه او ضروري ده.
د مرکزي او جنوبي اسیا هېوادونه په ځانګړې توګه له افغانستان سره د داعش په وړاندې د مبارزې او د سیمې د امنیت د ساتلو لپاره د همکارۍ لېوالتیا لري. د استخباراتي معلوماتو په شریکولو، د پوځي عملیاتو په همغږي کولو، او د تروریزم ضد اقداماتو په پلي کولو سره، دا هیوادونه کولی شي په اغیزمنه توګه د داعش لخوا د رامنځته شوي ګواښ سره مبارزه وکړي.
ننګونې او فرصتونه
د وضعیت د بیړني او ماتیدونکي حالت سره سره، د مرکزي او جنوبي آسیا د هیوادونو او افغانستان ترمنځ د همکارۍ د پیاوړتیا په برخه کې ننګونې او یو اندازه ستونزې شتون لري. له بده مرغه، د سیمې د هیوادونو تر منځ تاریخي تاوتریخوالی، ځمکنۍ شخړې، او مختلف جیوپولیټیک ګټو او مخالفتونو، په تیرو وختونو کې د سیمه ایزو همکاریو مخه نیولې ده.
په هرصورت، د تروریزم سره د مبارزې ګډ هدف د دغو هیوادونو لپاره یو طلایی فرصت برابروي چې خپل توپیرونهاو مخالفتونه لیرې کړي او د ګډ هدف لپاره په ګډه کار وکړي.
د نړیوالې ټولنې رول
د سترو قدرتونو او څو اړخیزو سازمانونو په ګډون نړیواله ټولنه هم د داعش سره د مبارزې په برخه کې د هڅو په ملاتړ کې مهم رول لوبوي. برسیره پردې، ډیپلوماټیک فشار او بندیزونه د داعش د ملاتړ شبکې او د تمویل سرچینې قطع کولو او کمزوري کولو لپاره کارول کیدی شي.
د دوامداره حل لارو اهمیت
پداسې حال کې چې نظامي ځواک او عملی مقابله د داعش لخوا د سمدستي امنیتي ګواښونو سره د مقابلې لپاره اړین او ضروری دی، دوامداره او ستراتیژیکې حل لارې باید د افراطیت او تاوتریخوالی اصلي تمویلونکي او چلوونکي هم په نښه کړي. پدې حل لارو کې د سیمې په سطحه د ټولنیزو - اقتصادي شکایتونو او مشکلاتو حل کول، د ټول شموله حکومتولۍ هڅول، او د سیمه ایزو ټولنو ځواکمن کول او هڅول شامل دي، چې د سیمې ولسونه د ترهګرو سازمانونو د نفوذ په وړاندې مقاومت وکړي. د تروریزم د اصلي لاملونو په نښه کولو او د انعطاف وړ ټولنو په جوړولو سره، د مرکزي او سویلي آسیا هیوادونه کولی شي د راتلونکي افراطیت او تروریزم خطر کم کړي.
پایله
په پایله کې، په مرکزي او جنوبي اسیا کې د داعش حضور د سیمې امنیت او ثبات ته یو جدي ګواښ دی. په افغانستان کې د طالبانو واک ته په رسیدو او په ځینو سیمو کې د امنیتي وضعیت د ښه کیدو سره، د نړیوالې ټولنې، په ځانګړې توګه د مرکزي او جنوبي اسیا د هیوادونو لپاره یو فرصت دی چې د داعش سره د مبارزې په برخه کې له افغانستان سره همکاري وکړي. د تروریزم ضد اقداماتو سره، دا هیوادونه کولی شي په اغیزمنه توګه د داعش خراسان څانګې ګواښ سره عملی او جدي مقابله وکړي او د خپلو اتباعو او هیوادوالو ګټې خوندي کړي. په هرصورت، دوامداره حل لارې چې د افراطیت او تاوتریخوالی اصلي لاملونه په ګوته کوي او د افراطیت پر وړاندط د ولسونو پوهاوی زیاتوی، د سیمې لپاره د لا سوله ایز او خوندي راتلونکي په جوړولو کې هم اړین او ضروری دي.